Kış mevsiminde denizcinin ana gündemi teknesinin bakım-onarım işleri. Geçen sayımızda ele aldığımız “tekneyi karaya çekmek” konusunun ardından, kış bakımında bir başka önemli aşamayı ayrıntılarıyla inceledik.
Tekneler tuzlu su ile temas halinde olduğu için kolay deforme olurlar ve bu yüzden de bakım işlemlerinin düzenli olarak yapılması gerekir. Yılın kışlama döneminde olduğumuz şu günlerde marinalarda, marinalardaki taşeron veya kiracı firmalarda ya da çekek yerlerinde yaptırabileceğiniz çok aşamalı kışlama süreci hayati derecede önem kazanıyor. İlk aşaması Aralık sayımızda işlediğimiz “tekneyi karaya almak” olan sürecin ikinci aşaması “tekne altı bakımları”. Konu hakkında Ataköy Marina’nın teknik ekibinden bilgi aldık ve teknenin karaya alınmasından sonra sırasıyla hangi işlemlerin yapıldığını sıraladık.
YÜZEY TAMİR VE BOYA İŞLERİ
Teknenin karaya alınma işlemi gerçekleştirildikten sonra öncelikle karinası basınçlı suyla kekamozlardan arındırılır ve yüzey, su zımparasıyla boya için hazırlanır. Bu noktada su zımparası işleminin tatlı suyla yapılması sağlık açısından önemlidir. Aksi takdirde toz havaya karışır ve nefes aldığımızda ciğerlerimize kadar gider. Zımpara işlemi bittikten sonra yüzey kurumaya bırakılır ve kuru yüzeye astar boya uygulanır. Tek kat çekilen astar boya, yüzeyi zehirli boyaya hazırlar. Fakat burada da zehirli boyaya geçmeden önce dikkat edilmesi gereken diğer bir önemli husus, tekne yüzeyinde gerekli görülen yerlere macun yoklaması yapmaktır. Sonrasında bir kat zehirli boya uygulanır ve tekne denize inmeden önce ikinci kat uygulanıp rutin boya işleri tamamlanır. Burada dikkat edilmesi gereken, teknenin zehirli boyası yapıldıktan sonra karada uzun süre durmadan denize indirilmesidir. Çünkü zehirli boyalar açık havayla uzun süre temas ettiklerinde etkilerini kaybederler. Ancak burada boya işlerine geçmeden önce dikkat edilmesi gereken en önemli husus, yüzey tamir işleridir. Yüzey tamir işleri ise fiber teknelerde ve ahşap teknelerde uygulanan yüzey tamir işleri olarak ikiye ayrılıyor.
1. Fiber teknelerde uygulanan yüzey tamir işleri
Fiber tekneler için bu süreç ozmoz tedavisi ile başlıyor. Ozmoz, fiberglas teknelerde suyun jelkottan geçerek teknenin yapısına ulaşıp verdiği zarar olarak tanımlanıyor ve tekne yüzünde kabarcıklar oluşturuyor. Tekne yüzeyinde çapı birkaç santimetreye varana kadar kabarcıklar gözlemlenirse ozmoz ölçümü yapılmalıdır. Bu ölçüm için nemölçer adında bir aletten faydalanılır. Nem oranı çok yüksekse ozmoz tedavisi yapılmalıdır. Bunun için de ilk olarak yüzey elyafa kadar temizlenip tatlı su ile yıkanır, kurutulur ve tekrar ölçüm yapılır. Nem oranı istenilen seviyeye düşene kadar bu işlem tekrarlanır. Nem oranı optimum seviyelere geldiğinde zemin yapma işlemine başlanır. İlk olarak gerekirse elyaf yapılır ama bunun yerine artık genellikle epoksi macun uygulanıyor. Ardından ozmoz koruyucu astar çekilir. Bunun üzerine zehirli boya astarı çekilir ve zehirli boya sürülür.
Teknedeki diğer bir bakım onarım işlemi ise jelkot tamiri. Jelkot, teknenin üretiminde kullanılan polyester reçineyle aynı malzemedir ancak içinde cam elyafı bulunmaz. Genellikle çok ince bir katman olarak uygulanır (Yaklaşık 0.5 mm). Teknedeki çatlakların tamiri için öncelikle zarar görmüş alan traşlanır ve temizlenir sonra çatlak derin bir V şeklinde açılır. Bu, maddenin daha sağlam yapışmasını sağlar. Daha sonra yüzey kir, pas ve tozdan arındırılır. Ardından jelkot uygulaması yapılır (iki tip jelkot vardır: birincisi fırça ile sürülebilen diğeri macun kıvamında olan). Jelkot uygulandıktan sonra ise kurumaya bırakılır ve sonrasında yüzey kalından inceye doğru zımparalanır. Bu işlem jelkotun durumuna göre 80 numara zımparadan 3000 numara zımparaya kadar olabilir. Zımparadan sonra pasta ve cila yapılarak işlem tamamlanır.
2. Ahşap teknelerde yapılan boya ve bakım işleri
Ahşap teknelerde boya işleri fiber teknelere benzer olsa da birtakım farklılıklar vardır. Tekne yüzeyinde dökük veya çatlaklar varsa boya pürmüzle yakılarak ahşap yüzeye kadar temizlenir. Sonra zımpara yapılır. Zımparanın ardından nem yoksa elyaf ya da epoksi macun uygulanır. Fakat elyaf yüzeyin hava almasını önleyerek çürümeye neden olduğundan çok fazla tercih edilmez. Epoksi macundan sonra astar çekilerek üzerine boya uygulanır. İsteğe göre sentetik veya akrilik boya kullanılabilir. Aynı şekilde boyaya göre de astar seçilmesi gerekir. Sentetik boya genellikler fırça veya rulo ile uygulanırken akrilik boya ise genellikle boya tabancasıyla uygulanır. Akrilik boya uygulandıktan sonra toz, akıntı veya herhangi bir boya hatası meydana gelirse hatalı yüzey zımparalanır pasta cila yapılır. ☸
