Isı dalgası, tabiri yerindeyse, biraz sinsi bir hava olayı… En tehlikeli hava olaylarının kasırgalar ve tornadolar olduğuna dair bir algı vardır. Oysa sayılarla konuşacak olursak sadece ABD’de her yıl ortalama 1000 kişi ısı dalgaları nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu, diğer herhangi bir doğal afetin ulaşabileceği sayıdan daha büyük. Bilim çevreleri bu yılın El Nino yılı olmasını bekliyor, ısı dalgasına karşı hazırlıklı ve bilinçli olmak lazım.
İstatistiki kayıtlar yaz başlangıcına batı bölgeler için “Temmuz başıdır” diyor. Ben de hayırlı uğurlu olsun diyerek yazın resmi startını veriyorum. Yaz mevsimi geldi ancak öncesinde normalden ıslak bir haziran vardı. Haziran yağışlarını gördük, hatta bazıları şikâyetçi de oldu bu durumdan. Bizim bulunduğumuz coğrafyada durum böyleydi ancak dünyanın her yerinde aynı anda aynı koşullar gözlenmiyor biliyorsunuz. Bizdeki yağışlı dönem esnasında Hindistan ısı dalgası ile mücadele ediyordu örneğin, 150’den fazla insanın ölümüne neden olan ısı dalgasından bahsediyorum, evet. Bakın bizdeki bu geciken bahar yağışları ile 150 ölümle neticelenen Hindistan’daki ısı dalgası arasında bir alaka var. Gelin bu ay da ısı dalgaları ve nedenleri üzerine konuşalım.
Isı dalgası dediğimiz kavram, uzun bir zaman dilimi içinde aşırı sıcaklar ve aşırı nemin birlikte süregelmesini ifade eder. Burada aşırı sıcaktan kastımız, bir bölgede yüksek yaz sıcaklıklarının ortalamasından 10 ºC veya daha fazlasına maruz kalmaktır. Isı dalgası, aslında tabiri yerindeyse, biraz sinsi bir hava olayı; yani göründüğü kadar masum değil. “Isı dalgasını ben zaten masum bir olay olarak bulmuyorum ki” diyenlere, neden olduklarını anlattığımda “Olana bitene göre gayet masum buluyor musun?” diyecekler. Mesela en tehlikeli hava olaylarının kasırgalar ve tornadolar olduğuna dair bir algı vardır, değil mi? Oysa sayılarla konuşacak olursak sadece ABD’de her yıl ortalama 1000 kişi ısı dalgaları nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu sayı, diğer herhangi bir doğal afetin ulaşabileceği sayıdan daha büyüktür.
Isı dalgasının insan vücudunu etkileyerek ölümüne yol açması sırasında işleyen bir sistem vardır: İnsan vücudu limitlerinin dışına çıkmaya zorlanır. Şöyle ki: Normal şartlarda insanlar terler, ter vücuttan buharlaşır ve bu şekilde vücut serinlemiş olur. Oysa aşırı sıcak ve yüksek nem olduğunda, vücut ısınır ama havadaki nem yüksek olduğu için terin buharlaşması yavaşlar ve vücut sıcaklığını normal seviyede tutmak ekstra zor bir hâle gelir. Sürekli bahsettiğimiz nemin hissedilen değerleri artırması durumu. Ama ısı dalgalarında bunun neticesi
ölümler karşımıza çıkar maalesef. Devamı Temmuz 2014 sayımızda…
