Kürekten yelkene unutulan miras

Başlığımız, Koç Üniversitesi Denizcilik Forumu (KÜDENFOR) kültür yayını olarak bu ay raflarda yerini alacak yeni kitabın adından esinlenerek seçildi. Klasik Tekneler Platformu (KTP) Üyesi ve Genel Koordinatör M. Cem Gür tarafından kaleme alınan “Kürekten Yelkene Kaybolan Miras” isimli eser, klasik tekneler alanında denizcilik kültürümüze önemli ölçüde değer katacak.

Kurulduğu 2015 yılından bu yana icra ettiği 200’e yakın akademik ve kültürel faaliyetlerin dışında, “Sadun Boro Rotasında Türk Amatör Denizciliği” ve “Türk Deniz Gücünün 21. Yüzyıl Boyutu” isimli iki kitabı Türk denizcilik kültürüne kazandırmıştık. Bu üçüncüsü oluyor. Denizcilik kültürünün ve tarihinin korunması, kurumsallaşması ve geliştirilmesi coğrafyası nedeniyle bir deniz devleti olan Türkiye’nin denizciliğinin gelişimi ve denizci devlet olma sürecinde önemli rol oynuyor. Bu alanda en önemli unsurların denizcilik müzeleri, müze gemiler, korunmakta olan tarihi gemiler ve klasik tekneler olduğunu belirtelim.

KARA ODAKLI DEVLET GELENEĞİNDE “DENİZCİLEŞME”

Bir ulusun denizcilik tarihine sahip çıkması tüm kurum ve kuruluşlarının görevidir. Türkler, Cumhuriyet dönemi dahil, ne yazık ki, denizcileşme sürecinde devletin bu alandaki zayıflığının bir yansıması olarak, deniz kültürüne ve tarihsel mirasına sahip çıkamadı. Bu kapsamda klasik yelkenli tekne ya da motorlu yat olarak bilinen pek çok deniz kültür varlığının araştırılıp ortaya çıkarılması gerekiyor. Daha da öte devlet bu tip tekneleri koruma altına almalı. Kara odaklı devlet geleneğine sahipliğimiz nedeniyle sürecin pek de kolay olmadığını vurgulamak gerekir. Bunun bir ispatı, 1983 yılında yürürlüğe giren Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda saklı. Bu kanunda deniz ve denizciliğe yönelik tek bir madde yoktur.

KLASİK TEKNELER KÜLTÜRÜNÜ KORUMAYA YÖNELİK YENİ BİR PLATFORM

Koç Üniversitesi Denizcilik Forumu (KÜDENFOR) çatısı altında ülkemizde ilk kez 22 Eylül 2018 tarihinde icra edilen İstanbul Klasik Tekneler Buluşması sonrasında oluşturulan ve 7 Şubat 2020 tarihinde faaliyete geçen Klasik Tekneler Platformu (KTP), Türkiye’de bir ilktir. Platform, kurduğu altyapı üzerinden kıyılarımızda mevcut klasik tekneleri kayıt altına almaya başladı. KÜDENFOR olarak Türkiye’de klasik tekneler kültürünün korunup geliştirilmesine yönelik faaliyetler içinde dokümantasyon çalışmaları devam ediyor. Halen 60 civarında tekne kayıt altına alınmış durumda.

Bu çerçevede KTP üyesi ve genel koordinatör M. Cem Gür tarafından kaleme alınan “Kürekten Yelkene Kaybolan Miras” isimli, eser klasik tekneler alanında denizcilik kültürümüze önemli değer katacak.

KÜREK VE YELKEN GELENEĞİNİN İZLERİ

1995-1997 yılları arasında, hobi olarak başladığı tekne tasarım ve inşa faaliyetlerini eğitimle pekiştirmek amacı ile ABD’de yerleşik Westlawn School of Yachting’de tekne tasarım eğitimi alan M. Cem Gür, bugüne kadar tasarımı klasik olan sekiz adet yelkenli tekneye hayat verdi. Türkiye’de bu konuda yetişmiş ve tecrübe sahibi önde gelen isimlerden biri. Bu kapsamda ayrıca, forumlar, araştırma blogları, tercüme ve özgün yazılar üzerinden yeniyi reddetmeden eskiyi de öğrenip, nereden nereye geldiğimizi anlamak, tarihi miras bilincini oluşturmaya destek vermek, yok olup gitmelerine izin vermemek ve gelecek kuşaklara aktarmak için çalışmalarına devam ediyor. Cevat Şakir’in “Denizci, sen de senden sonrakilere anlat” sözünü ilke edinen seçkin denizcilerden bir öncü olarak.

Yılların tecrübe ve bilgi birikimi ile M. Cem Gür tarafından hayata geçirilen bu eser; kürek ve yelken geleneğinin izlerini günümüze kadar sürerek, dünya ve çevre denizlerimizde boy gösteren seçilmiş teknelerin genel yapısını, arma ve selviçe donanımlarına kadar gerekli detayları inceleyerek okuyucuya bir sentez dahilinde sunuyor. Bu arada, Yacht Türkiye dergisinin değerli okuyucularına buradan bir çağrı yapalım. Kıyılarımızın tersanelerine, birikimine, alın terine ait özgün klasik tekneler ile dünyanın diğer kültürlerine ait klasik teknelerden birisine sahipseniz veya bu tip teknelerden birisine rastlarsanız ya da geleneksel Türk ahşap tekne sanatına ait değişik tekne tiplerinin plan, resim ve efemerasına sahipseniz doğrudan KTP ile irtibata geçin ve kayda geçirilmesini sağlayın. (eposta adresi: [email protected])

Bugüne kadar geçmiş dönemlere ait pek çok klasik tekneyi koruyamadık. En azından elimizde kalanları korumak ve kayda almak gelecek nesiller için bir görevdir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.