1230 konu başlığı altında 35 yazarın elinden çıkan ve bugün 240 bin kelimelik hacme ulaşan “imece deniz ansiklopedisi” Wikiderya, üç yıl önce kuruldu. İsteyen herkesin katkı sağlayabildiği sitenin ziyaretçi sayısı kuruluşundan bugüne de üç kat artış kaydetti.

Denizcilerin sıklıkla yakındığı Türkçe kaynak eksikliğini önemli ölçüde gideren Wikiderya tipik “wiki” yapısını taşıyan bir bilgi ve deneyim paylaşım sitesi. Sahibi kim mi? Yazarları. Hikâyesini Cem Eğrikavuk ve Mehmet Erem’den dinledik.

Wikiderya fikri kimden çıktı? 

Cem Eğrikavuk: Ortak bir kitap yazma veya sosyal medyadaki bilgileri derleme fikri pek çok kişi tarafından dile getiriliyordu. Bu işin wiki tarzı bir web sitesi ile çözülebileceği fikrini ilk ortaya atan ben oldum sanırım. 2016’nın bahar aylarıydı. Camiada yazmayı seven “büyüklerime” danıştım. Hepsi çok olumlu yaklaşınca bir kurucu ekip oluşturup altyapı üzerinde çalışmaya başladık.

Sitenin sahibi kim?

Mehmet Erem: Yazarlar! Bir derneğe, vakfa veya şirkete bağlı değil ama bir dernek gibi yönetiliyor. Bu sanal derneğin üyeleri de ansiklopediye makul bir katkıda bulunmuş yazarlar. Yeni üyeleri de kendi aralarında oylayarak alıyorlar. Yani kapalı bir grup değil, tam tersi büyümeyi amaçlayan demokratik bir sistem var.  Kendi aramızda ukalalık olsun diye “yazarlar kurulu” dediğimiz bir grup insan ansiklopediyle ilgili tüm kararları beraber alıyor.

Wikiderya’nın amacı nedir?

C.E.: Denizcilikle ilgili bilgilere rahatça ulaşılabildiğimiz, ortak bir paylaşım platformu. Ama sanırım esas soru, onca paylaşım ortamı varken bizim niye böyle bir şeye kalkıştığımız. Sosyal medya ortamlarında müthiş bilgi paylaşımı var. Gezi notları yazılıyor, iyi/kötü tecrübeler paylaşılıyor, teknik tartışmalar yapılıyor. Ama çok fazla bilgi…

M.E.: Arşivleme açısından, konsolide bilgiye ulaşım açısından aynı verimlilikte değiller. 

C.E.: İşte yine bir “Türkçe kaynak az”, “bu kadar insan bir araya gelip bir kitap yazabilmeliyiz” tartışmasının ortasında “imece deniz ansiklopedisi” fikri çıktı. 

M.E.: Akla gelen sorulardan birine daha cevap verelim: Bu ticari amacı olan bir faaliyet değil. Tamamen gönüllü bir girişim. Hobi diyebilirsiniz, sivil toplum faaliyeti diyebilirsiniz

Şu anda kaç yazarı var?

C.E.: Bugüne kadar toplam 35 kişi katkıda bulundu. Metinlerin üçte ikisini yazarların üçte biri yazmış. Sitede “anonymous” olarak görünen kayıtsız giriş, beklentimizin üstünde olsa da, çok fazla değil. Yazarlar kurulumuz ise şimdilik 14 kişi. 

Denizcilik alanındaki rehber sitelerden farkı nedir?

M.E.: Yapmaya çalıştığımız çalışma tarzını en iyi açıklayan kelime “İmece”. Eksiksiz bir ansiklopedi oluşturmak tabii ki hiçbirimizin tek başına altından kalkamayacağı bir iş. Ama hepimiz ucundan tutarsak kaldıramayacağımız yük yok.

Wikiderya teknik içerik ağırlıklı bir ansiklopedi mi? 

M.E.: Belki ilk beklenti teknik içerik ama denizcilikle ilgili her konuya açığız. Deniz yemekleriyle bile ilgili sayfalarımız var. Seyir rehberi bölümünü önemsiyoruz. Burada hem limanlar hem demirde durulacak koylarla ilgili bilgileri paylaşıyoruz. 

Kaç konu başlığı var ve en çok okunanlar neler?

M.E.: Ansiklopedide şu an 1230 konu başlığı var. Arada boş sayfalar da mevcut. Onları düşersek sanırım net 1100 başlık vardır. Toplam 240 bin kelime yazılmış. Yani şu anda büyük boy 500-600 sayfalık bir ansiklopediye cep telefonunuzdan kolayca ulaşabiliyorsunuz. Tekne tekniğiyle ilgili sayfalar; motor ve şaft sistemleri, akü bağlantıları vs. Demirleme, zaten her mecrada en çok takip edilen konu. Seyir rehberi daha çok yaz aylarında hareketli. Bir de dönemsel parlayan sayfalar oluyor. 

Wiki yapısında kontrol mekanizması nasıl çalışıyor? 

M.E.: Teknik anlamda bir kontrol mekanizmamız yok. Bir yandan da tüm yazarlarımız ve hatta okurlarımız yazılanları kontrol ediyor. Wikipedia ile aynı yaklaşım. Anlaşmazlık durumunu çözümleyecek bir oylama altyapımız da var ama şu ana kadar kullanmamız gerekmedi.

Kullanıcı Wikiderya’ya ileride başka formatlarda da, mesela aplikasyon olarak da erişebilecek mi?

C.E.: Aklımızda olan projelerden biri. Sonuçta sistematik bir bilgi var. Bunu bir aplikasyon ile sunmak mümkün. Böylelikle internet erişiminin olmadığı koylarda da tüm bilgi birikimine ulaşılabilecek. 

Ziyaretçi sayılarından memnun musunuz?

C.E.: Herhangi bir ticari kaygı ile davranmadığımız için sayısal bir hedefimiz yok. Ama şu ana kadar aktif bir tanıtım yapmamamıza rağmen, Google verilerine göre 2018’den 19’a ziyaretçi sayısı üç kat arttı. 2019’un ortasından itibaren haftalık bireysel ziyaretçi sayısı bin kişiyi geçmeye başladı.

YAZARLAR ANLATIYOR

Ali Boratav “Mavi Yolculuk Rehberi yayınlandığında denizci dostlarım bu kitabı dijital ortama taşımam gerektiğini söyledi. Dijital yayın çok farklı ve insanın omuzlarına çok büyük sorumluluklar yükleyen bir konu. Ancak uzun soluklu kolektif katkıya imkân tanıyan bir format ile mümkün. Bu açıdan Wiki mantığı dünyada kabul edilmiş en iyi seçenek. Bu nedenle Wikiderya’da yazmaya başladım. Umarım daha çok sayıda denizci arkadaşımız bu çabalara ortak olur.”

Fatih Tanış “Wiki düşüncesi yeniliğe çok açık olduğu için hepimizin aklına da yattı. Zaten Türkçe çok fazla veri yok, olanların da farklı platformlarda olması erişilebilirliği daha da zorlaştırıyordu. Kullanıcı şu anda her istediği bilgiye tek tıkla ulaşabilmekte. Sahibinin kimse olmaması, ortak bir çalışma olması ise oluşum mantığıyla birebir örtüştü. El birliği ile daha kullanışlı hale gelmesi ümidiyle diyelim.”

Mahir Günşıray “Her ne kadar yazar olarak katkılarım olsa da, Wikiderya öncelikle benim yararlandığım bir kaynak. Hiç bilmediğim bir yere seyir planladığımda ya da gece yarısı aklıma teknik bir konuda bir şey takıldığında güvendiğim bir dostum o. Birçoğumuz belki denize yalnız olmak için çıkıyoruz ama denizde en ihtiyacımız olan şeyin de yardımlaşma olduğunu çok çabuk fark ediyoruz. Tam da bu anlamda, Wikiderya sadece bir seyir rehberi değil aynı zamanda denizcilikle ilgili her şeyi bulabileceğimiz müthiş bir bilgi deposu.” 

Özgür Ökten “Profesyonel bir gemi adamı olarak yıllardır forumlarda ve sosyal medyada elimden geldiğince bildiklerimi, yaşadıklarımı paylaşmaya, uzmanlık konularımda soruları cevaplamaya çalışırım. Sosyal medyada her şey sabun köpüğü gibi yok olup gidiyor, forumlarda ise sohbet-muhabbet arasında aranılan temiz bilgiye ulaşmak kolay değil ama Wikiderya bu yazılanların kolay ulaşılabilir bir dijital ansiklopedi olarak sonsuza dek sunulması için harika bir proje!” 

Taner Özer “Bir süre Wikiderya’yı okuyucu olarak takip ettikten sonra katılımcı olmaya karar verdim. 2017 yılında yaptığım Kiklad adaları gezimizden faydalı olacağını düşündüğüm bilgileri ilgili başlıklara girdim. Ardından gittiğimiz koyların drone fotoğraflarını çekerek yine sitede ilgili bölümlere eklemeye başladım. Çorbada tuzum olduysa ne mutlu…”

“ÖNCELİĞİMİZ KULLANICI DOSTU OLMAKTI”

Hakan Tiryaki, Wikiderya’nın alt yapı ve grafik kısmının kaptanı olarak anlatıyor:  “Wikiderya’daki amacımız, yorulanların yerine bayrağı taşıyacak birilerinin geçeceği bir sistem kurmak. Sitenin mimarisini ve altyapısını oluştururken birinci önceliğimiz kullanıcı dostu olmaktı. Wiki mantığını, Navionics haritalarını ve Windy hava tahminlerini bütünleştiren bir arayüz oluşturduk. Seyir noktalarına dinamik bir haritadan ulaşmak, rota planlaması yapan bir denizci için muazzam faydalı. Gittiğim koy çok kalabalıksa, yakındaki seçenekler; rüzgâr dönerse sığınılabilecek yerler, su bittiğinde temin edilebilecek en yakın liman gibi sayısız konu ve çözüm…  Bunları görsel olarak sunmayan bir rehber sitenin ayakta kalması imkânsız. Wiki yapısının diğer yazışma ortamlarından bir diğer farkı da ziyaretçilerin herhangi bir sayfanın son haline ulaşması. Meraklısı sayfanın nasıl geliştiğini, hangi tarihte nelerin yazıldığını da sürümler ekranından takip edebiliyor. Bu da ayrı bir zenginlik.”