Özel tekne sahiplerinin büyük çoğunluğu doğa ve deniz ile baş başa kalmak, evrenin, ufuk çizgisinin ötesinin sonsuzluğu ile buluşmak için denize çıkar. Bu sakin ve huzurlu ortama karadaki gürültünün deniz üzerindeki benzerleri ile müdahale etmek en büyük görgüsüzlüktür. 

Yaz mevsimi ile denizde ortak alanlar olan koylar, bükler, marinalarda amatör denizci tekneleri ile profesyonel gezi teknelerinin gerek yoğunluğu gerekse etkileşimi arttı. Oturmuş ve gelenekselleşmiş bir denizcilik kültür ve görgü birikimi henüz tam oluşmadığından, bu etkileşim gerek demirleme ve kıçtankara olma gerekse usturmaça ve seyir feneri disiplinine kadar pek çok alanda görgüsüzlük örneğini yaşantımıza sunuyor. Bu alanda, benim de şahit olduğum usturmaça görgüsüzlüğünden sonra en büyük sorunlardan biri de denizde gürültü. 

HUKUKİ SONUÇLARI OLAN EYLEM

Deniz yüzen diskotek, türkü barı, halay çekme ortamı veya bangır bangır açılmış televizyon ya da sinema ekranı değildir. Denizde müzik dinlemek ve TV seyretmek tabii ki en doğal belki de başat bir zevk ve haktır. Ancak tekneden yayılan sesin bir sınırı olmalıdır. Sakin ve huzurlu bir koyda demirlemiş, kısık müziği ile gökyüzüne odaklanmış bir deniz severin kulakları patlatan bir gürültü ile rahatsız edilmesi sadece görgüsüzlük değil, hukuki sonuçları olan bir eylemdir aynı zamanda. Zira demir yeri ya da liman olan yer, iç sular rejiminin yani iç hukukun geçerli olduğu alanlardır. Karada gürültü yolu ile rahatsızlık vermek nasıl bir kolluk müdahalesi gerektiriyorsa denizde de (karasuları dışı hariç) aynı müdahaleyi gerektirir. 

TEST VE TESPİT

Marinada veya çevrede diğer tekneler varken, onları kendi gürültümüzle rahatsız etmemek için yaydığımız gürültü seviyesini bir test yaparak tespit etmemiz gerekir. Bu işlem yanınızda bulunan teknelere giderek, değişik volümlerde ses üreten müzik sistemi, TV gibi cihazların yaydığı sesin bulunduğunuz komşu tekneden duyulma derecesine göre ayarlanır ve bu seviye not edilir. Denizde açık bir alanda bu sesin daha uzaktan duyulacağı göz önünde tutularak dikkat edilmelidir. 

Özel teknede marinada veya denizde demir yerinde gürültülü bir parti verilecekse yakınlarda bulunan teknelerde kimsenin olmadığına ikna olmak gerekir. Su üzerindeki sesin daha hızlı yayılma ve daha yüksek ses verme özelliği vardır.

YÜKSEK MÜZİK, ONARIM İŞLERİ, TEKERLEKLİ BAVULLAR

Aynı disiplinin teknede yüksek sesle veya bağırarak konuşma konusunda da gösterilmesi gerekir. Marinada teknenizde güzel bir akşam yemeği yerken yanınızdaki teknede bağıra bağıra konuşanların varlığı huzur bozmaya yeter. Müziği kibarca kısma ikazı yapmak kolay olsa da “Lütfen biraz alçak tonla konuşun” diyebilmek maalesef kolay değildir. Benzer dikkat marinada veya demir yerinde dışarıda akşam yemeği ve eğlenceye gittikten sonra sabaha karşı tekneye dönerken gürültü yapmama konusunda da gösterilmelidir. 

Marinada güneş battıktan sonra gürültü yapıcı arıza onarımı veya bakım tutum faaliyetleri yapılmamalı; gerekiyorsa tekne marinanın bakım ve onarım rıhtımına çekilmeli. Yelkenli teknelerin boşu alınmamış mandar halatlarının rüzgârlı havalarda direğe çarparak gürültü yapmaları önlenmeli. Marinada altı tekerlekli bavullar ile özellikle gece yarısından sonra geçiş yapmak, yakınında bulunan teknelerde uyuyan herkesi uyandırmak demektir. O nedenle bu tip bavullar gerekirse elle kaldırılarak taşınmalı.

ZAMANSIZ MOTOR VE JENERATÖR ÇALIŞTIRMA

Teknede gerek marina gerekse demir yerinde ana makine ve jeneratör çalıştırma konusu da gürültü disiplini içinde değerlendirilmelidir. Örneğin; marinada tam akşam yemeği zamanında bir teknenin seyre çıkmayacağı halde torna çark için motor çalıştırarak havaya egzoz saçması görgüsüzlüktür. Ya da pek çok tekne sakin bir koyda demir yerindeyken 23.59 sonrası jeneratör çalıştırmak da aynı görgüsüzlüğe dahildir. Jeneratör ancak sabah 08.00’dan sonra çalıştırılabilir. Diğer yandan megayatların jeneratör çalıştırmadan yaşamı idame edemeyeceği göz önünde tutularak, diğer tekneleri rahatsız etmemek için bu tip yatlar küçük ve yelkenli yatların yakınına demirlemekten imtina etmeli. 

Gece yarısı sessiz bir koya giriş yapan tekne, diğer demirli teknelere saygı duymalıdır. Manevralarını sessizce yapmalı, güvertede bağrış çağrış yaşanmamalıdır. Demirleme sonrası motor kapanmalı ve jeneratör çalıştırılmamalıdır. Jeneratörü olan teknelerin bakım döneminde jeneratör egzozuna su ayırıcı (seperatör) ve sonrasında da bir susturucu takılması düşünülmeli; bu, gürültüyü azaltacaktır. 

Dilerim bu yazdıklarıma ortak alan denizlerimiz, koy ve bükler ile marinaları kullananlar uyar. Gürültüden rahatsız olanların haklarını burada hatırlatmakta tekrar yarar görüyorum. Karada geçerli iç hukuk kurallarının hepsi iç sular ve karasuları için de geçerli. Bir rahatsızlık veya taciz varsa kolluk görevlilerine müracaat etmek her vatandaşın hakkıdır.☸