Planet Okyanus -4- DENİZCİ SINBAD’IN okyanusu

Atlantik ve Pasifik’ten farkı; kuzeyinde Asya kıtasının Arktikle arasında oturmasından, diğerleri gibi kuzeyinde mevsimsel ve soğuk kuşak yok. Diğerlerinden daha az adası var ve kıta sahanlığı diğerlerinden dar. Dünyanın en tuzlu denizi Kızıldeniz ve İran Körfezi’nden gelen tuzlu su ile yüzeyin altındaki tabaka oksijen açısından fakir. Ama en önemli özelliği, yılda iki defa rüzgârı ve yüzey suyu akışını değiştiren, kıyıları hayati etkileyen muson! Karşınızda Hint Okyanusu… Yerküremizin 1/5’ini kaplayan Hint Okyanusu üç majör okyanusun en küçüğü (73.440.000 km2), en genci ve de en kompleksi. Kuzeyi Asya kıtasına dayanan okyanusun güney sınırında Antarktik Okyanusu var. Kuzeyi Asya’da son bulurken, güneyde Afrika’nın en güney noktası olan (çoğunluğun yanlış bildiği Ümit Burnu yerine) Cape Agulhas ile Tasmanya’nın en güney noktası South East Cape’in arası 10.000 km üzerinde. Batıdaki sınır, Agulhas Burnu’ndan, Arap Yarımadası’na. Kuzeyde “Subcontinent”in (Hint altkıtası) domine ettiği Asya kesin çiziyor da, doğu sınırı Güneydoğu Asya’nın coğrafi özelliklerinden tartışmalı. Hâkim kabulleniş Singapur Boğazı’ndan Tasmanya’nın güneydoğu burnuna uzanıyor. Güney sınırı çizmek ise kolay “Güney Okyanusu”…

JEOLOJİK OLUŞUMU 25 milyon yıl önce süper kıta Pangea’nın parçalanmasıyla başlayan, kıtaların küremiz üzerindeki köşe kapmaca oyununda günümüzün Hint Okyanusu da bayağı hareketliydi. Evvel zaman içinde Hindistan, Avustralya açıklarında, Asya’dan Tethys Okyanusu ile ayrılan kocaman bir adaydı. Büyüklüğü ve diğer özelliklerinden “subcontinent” olarak tanımlanıyor (neredeyse kıta). 180 milyon yıl önce Hindistan demir alıp, Avusturalyalıların “walk about” dediği gibi, uzuuun bir geziye çıktı. Yolculuğu sonunda, Avrasya levhasına tosladı. Bu toslamadan Güney Asya’nın yüzünü buruşturan Himalayalar oluştu. Hindistan hâlâ inatla yılda 9-16 cm kuzeye ilerliyor, Himalayalar da 1 cm yükseliyor. Diğer tarafta Madagaskar Afrika’dan koptu. Haritaya bakınca nereden koptuğunu görürsünüz.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.